By Andy On The Go

Nếu phải kể lại hành trình của mình ở Himalaya, tôi sẽ không bắt đầu từ bản đồ, từ tên ngọn núi hay con số độ cao. Tôi sẽ bắt đầu từ những khoảnh khắc nhỏ xíu mà đến giờ vẫn còn in trong người. Những khoảnh khắc mà nếu ghép lại, sẽ thành một lát cắt rất riêng của dãy núi này: một đoạn rừng xanh “đáng sợ”, một đêm vật vã bên hồ Gokyo, dĩa cơm trứng tương ớt trong ngày sinh nhật, một buổi sáng đi trên biển mây, và một đêm ấm trong làng làm cheese bằng sữa bò yak.

Có một đoạn đường trong rừng mà tới giờ nhắc lại, tôi vẫn thấy gáy mình lạnh lạnh. Cả nhóm đi trước, chỉ còn tôi lủi thủi với cái balo đỏ. Con dốc đá ướt rêu ngoằn ngoèo giữa một vòm cây xanh đậm đến mức không thấy đâu là trời. Tiếng bước chân chạm đá, tiếng áo quệt vào lá, hết. Không một bóng người, không tiếng nói chuyện. Chỉ có tiếng chim lạ, kêu lên vài nốt rồi tắt ngóm như ai đó vừa bấm nút tắt. Mỗi lần âm thanh ấy xuất hiện rồi biến mất, tôi lại thấy mình bé đi một cỡ. Đi giữa cái vòm xanh “đáng sợ” đó, cảm giác như đang ở trong bụng của núi. Vừa được che chở, vừa thấy như chỉ cần quay lưng lại là bóng tối nuốt mất mình. Rừng rồi cũng chịu nhả ra. Tán cây thưa dần, thay bằng đá xám và cỏ cháy vàng. Đường dẫn lên cao, lên mãi, cho tới tối ở hồ Gokyo. Lẽ ra đó phải là một đêm rất đẹp. Hồ xanh thẫm như một tấm kính, núi tuyết soi bóng, làng nhỏ im lìm, đèn trong vài tea house vàng nhạt. Nhưng cơ thể tôi lại chọn chính đêm đó để đình công. Sốc độ cao. Đầu nặng như có người kê búa ngay sau gáy. Nhiệt độ ngoài trời xuống thấp mà người tôi lại nóng hừng hực. Sốt, đau, nôn. Mỗi hơi thở ngắn và nông, như không kéo nổi oxy vào phổi. Tôi cuộn tròn trong túi ngủ, nghe tim đập gấp, đầu óc mơ màng nghĩ: “Mình leo lên đây để làm gì vậy trời”. Himalaya lúc đó không còn là giấc mơ sáng loáng trên bìa tạp chí, mà là một ông thầy khó tính đứng khoanh tay nhìn tôi thở dốc.

Giữa những ngày mệt nhoài như vậy, núi vẫn biết cách tặng quà. Sinh nhật tôi và chị Lan trùng ngày. Không có bánh kem, không nến, không bài hát ồn ào. Quà tặng là một dĩa cơm trắng nóng hổi, trứng chiên vàng ươm, thêm chút tương ớt Cholimex mang từ Việt Nam. Cả bọn ngồi chụm quanh chiếc bàn gỗ ọp ẹp trong gian bếp lạnh, vừa thổi vừa ăn, cười khúc khích. Ở Sài Gòn, cơm trứng là món bình thường tới mức chán. Nhưng ở độ cao hơn bốn nghìn mét, sau một ngày lê chân trên dốc và tối qua vật vã vì thiếu oxy, nó ngon không khác gì tiệc buffet. Sinh nhật năm đó, tôi học lại một bài cũ: hạnh phúc đôi khi chỉ là cơm nóng, trứng chiên và chút tương ớt đúng vị nhà mình.

Có ngày, núi tặng chúng tôi một biển mây đúng nghĩa. Sáng mở cửa phòng, thung lũng biến mất, chỉ còn một lớp trắng xóa dày đặc phía dưới, vài đỉnh núi trồi lên như mấy hòn đảo. Chúng tôi đi trên sống núi mà cảm giác như đang đi trên mép một đại dương mềm. Mây không đứng yên. Chúng chạy, vỡ, gom lại, bất ngờ xé ra một khe cho ánh nắng đổ xuống. Cả nhóm đứng ngẩn người, rồi ai đó hét lên vì sung sướng. Đến trưa, mặt trời lên cao, biển mây mỏng dần rồi tan. Bản làng, ruộng bậc thang, dòng suối hiện ra dưới chân, như sân khấu vừa kéo rèm. Thì ra những thứ ban sáng tưởng như đã biến mất, chỉ đang tạm trốn sau lớp mây.

Một đêm khác, chúng tôi ngủ ở làng làm cheese từ sữa bò yak. Làng nhỏ xíu, chỉ vài nóc nhà bám trên sườn núi. Mùi khói bếp, mùi cỏ khô, mùi sữa quyện vào nhau. Bà chủ dẫn tụi tôi vào gian nhà nơi người ta đang khuấy sữa trên bếp lửa. Nồi sữa yak sôi lăn tăn, hơi ấm bốc lên thơm ngậy. Trên gác gỗ là những tảng cheese vàng cứng, xếp san sát như những viên gạch. Đêm xuống, gió rít ngoài vách, còn trong nhà, chúng tôi ngồi quây quanh lò sưởi, uống trà nóng và nhâm nhi từng miếng cheese cắt nhỏ. Ở xa, tiếng chuông cổ của yak leng keng trong bóng tối. Bất giác, tôi hiểu để có một miếng cheese trên bàn ăn thành phố, phía sau là cả một mùa đông dài, mồ hôi của người chăn, cỏ trên những sườn đồi mà ban ngày mình vừa đi ngang qua.

Ghép tất cả lại, chuyến trek không chỉ là danh sách những điểm đến: một đoạn rừng tối om với tiếng chim lạ, một đêm vật vã bên hồ Gokyo, một dĩa cơm trứng tương ớt trong ngày sinh nhật, một buổi sáng đi trên biển mây, một đêm ấm áp ở làng làm cheese yak. Nó là một chuỗi khoảnh khắc nhỏ, xâu lại thành một sợi ký ức duy nhất.

Sợi ký ức đó có màu xanh sẫm của rừng, trắng mềm của mây, vàng ấm của ánh đèn tea house, và đỏ tươi của tương ớt trên cơm sinh nhật. Nếu ai hỏi “Himalaya với bạn là gì?”, có lẽ tôi sẽ không trả lời bằng con số độ cao hay số ngày trekking. Tôi sẽ kể về tiếng chim kêu lên vài nốt rồi im, về cơn đau đầu ở Gokyo, về dĩa cơm trứng ngon nhất đời, về mùi sữa yak ấm cả căn phòng nhỏ.

Vì rốt cuộc, núi không chỉ là nơi để chinh phục. Núi là tấm gương lớn, soi ra một phiên bản khác của mình khi không còn wifi, không còn lịch họp, không còn những vai diễn thường ngày. Phiên bản mệt lả, thở dốc, nhưng biết trân trọng từng hơi thở, từng chén cơm nóng, từng người bạn đồng hành. Và có lẽ chính phiên bản đó mới là món quà lớn nhất mà một hành trình Himalaya âm thầm đặt vào tay tôi.

Langtang National Park, 2016