By Andy On The Go

Có những ngày tôi quên mất là mình đã trở thành “người thầy”. Tôi vẫn thấy mình là đứa planner loay hoay với slide, là kẻ lang thang trên đường, viết blog, tập yoga, sửa đi sửa lại một dòng chữ cho “vừa” với cảm xúc. Đến khi sinh viên nhắn: “Thầy ơi, nhờ buổi học hôm đó mà em dám xin lại job một cách đàng hoàng hơn.” Tôi mới giật mình. Hóa ra, mình đã đứng ở phía bên kia, phía của người thầy, từ lúc nào.

Tôi học được gì từ việc đi dạy

Ngày đầu vào lớp, tôi mang tâm thế của một người làm nghề nhiều hơn là một giảng viên. Tôi nghĩ: “Ok, mình chia sẻ kinh nghiệm thực chiến, vài framework, mấy case xịn, thế là xong.” Nhưng lớp học nhanh chóng dạy ngược lại tôi. Không phải bạn nào cũng cần thêm kiến thức. Nhiều bạn cần được tháo gỡ nỗi sợ: sợ sai, sợ ngu, sợ nói nhầm trước mặt bạn bè. Không phải mọi câu hỏi đều cần một đáp án đúng. Nhiều câu chỉ cần ai đó trả lời: “Câu hỏi này rất hay, để tụi mình cùng ngẫm.”

Không phải lúc nào mình cũng phải tỏ ra biết hết. Có những buổi, tôi nói thẳng: “Câu này anh chưa có trải nghiệm đủ sâu. Nhưng đây là cách anh sẽ đi tìm câu trả lời, tụi mình thử cùng làm.” Tôi nhận ra: Người thầy không phải là bách khoa toàn thư. Người thầy là người dám giữ một không gian an toàn để học trò tò mò, hỏi, nghi ngờ, thử và sai.

Có lúc tôi giảng chưa hay, ví dụ chưa sát, nhưng nếu sinh viên dám hỏi, dám tranh luận, dám nói “em không hiểu”, thì với tôi, buổi học đó vẫn là một buổi học thành công.

Người thầy cũng có những nỗi sợ rất người

Tôi từng ngại bị gọi là “thầy” vì trong đầu mình, “thầy” là một hình ảnh rất chuẩn chỉnh, ở “cao hơn” mình vài bậc. Thầy phải giỏi. Thầy phải điềm tĩnh. Thầy phải có câu trả lời cho hầu hết mọi thứ. Trong khi đó, tôi vẫn có những ngày cháy deadline, mất bình tĩnh với team. Vẫn có những dự án fail, proposal bị gạch đỏ, chiến lược bị client từ chối. Vẫn có những tối nằm co ro trên thảm yoga, thở dài: “Không biết mình có làm được tiếp không.”

Nỗi sợ lớn nhất của tôi khi đứng lớp là mình nói nhiều về “sống tử tế với nghề”, nhưng liệu ngoài kia, mình đã sống đúng như vậy chưa. Rồi dần dần tôi hiểu thêm một điều. Học trò không cần một người thầy hoàn hảo. Học trò chỉ cần một người không giả vờ hoàn hảo. Khi tôi kể về những lần mình làm sai, deal giá dở, chọn job vì sĩ diện, burnout đến mức muốn bỏ nghề, lớp học im lặng hơn. Nhưng đó là kiểu im lặng của sự tin cậy, không phải khoảng cách.

Tôi mang ơn rất nhiều người thầy, cả thầy chính thức và những người chưa bao giờ tự nhận là thầy. Sếp đầu tiên dạy tôi hiểu rõ cost, margin, chứ không chỉ chăm chăm vào “ý tưởng hay”. Một người bạn lớn cho tôi những cuộc trò chuyện về kiến trúc, về cách nhìn thành phố bằng đôi mắt chậm lại. Những người thầy trong yoga dạy tôi thở cho đúng trước khi cố làm cho đẹp. Tụi tôi từng ngồi trong những quán cà phê nhỏ, bàn với nhau những câu hỏi rất ngây ngô mà rất thật “Mình sống vậy đã thật với mình chưa” hay “Mình làm nghề vậy có tốt với người khác không.”

Bây giờ, khi có người trẻ hơn hỏi tôi những câu tương tự, tôi hiểu cảm giác của họ ngày xưa. Hơi ngại. Hơi sợ bị đánh giá. Nhưng vẫn muốn có ai đó gật đầu: “Ừ, mày không kỳ đâu. Ai làm nghề một thời gian cũng sẽ đi tới những câu hỏi này.” Được tin tưởng để lắng nghe những câu hỏi như vậy, với tôi, là một đặc ân của việc làm thầy.

Biên giới giữa dạy, làm và sống

Trong đầu tôi, dạy, làm và sống chưa bao giờ tách rời. Dạy mà không làm, rất nhanh sẽ rỗng. Những case study cũ kỹ không đủ nuôi cảm hứng của chính mình, chứ chưa nói đến học trò. Làm mà không chia sẻ, kiến thức mắc kẹt trong một nhóm nhỏ, vài dự án, vài thương hiệu. Sống mà không quan sát, thì cả dạy lẫn làm đều trở nên cứng và mệt. Vì thế, có những buổi học mà bài học không nằm trong slide, mà nằm trong những câu chuyện rất đời.

Một bạn sinh viên nhận ra mình chọn ngành chỉ để làm vui lòng bố mẹ. Một bạn planner mới đi làm, loay hoay giữa “muốn làm hay” và “áp lực KPIs doanh thu”. Một bạn đang cân nhắc bỏ agency để chuyển sang một công việc khác, nhẹ tim hơn. Tôi không thể quyết định thay bất kỳ ai. Tôi chỉ có thể đặt lại câu hỏi: “Thứ gì quan trọng với em ở thời điểm này.” & “Em chấp nhận đánh đổi tới mức nào.”
Đôi khi, một câu hỏi đúng lúc còn đáng giá hơn một lời khuyên.

Ước mong nhỏ của một người thầy tay vẫn còn run

Nếu phải nói thật, tôi không mơ mình trở thành “giảng viên huyền thoại” hay “mentor truyền cảm hứng quốc dân”. Điều tôi mong giản dị hơn nhiều. Sau mỗi khóa học, mỗi người mang về cho riêng mình một điều cụ thể và dùng được. Biết viết brief rõ hơn. Biết đọc số liệu mà không quá sợ. Biết tự nói “không” với những job không còn phù hợp với giá trị của mình. Khi nhắc đến “thầy Andy”, tôi hi vọng các bạn nhớ tới không phải những slide màu sắc, mà là cảm giác:

“Ở đó, mình được tôn trọng như một người trưởng thành, dù mình vẫn đang tập lớn.”

Và hơn hết, tôi mong rằng, trong một khoảnh khắc nào đó của vài năm tới, khi chính các bạn trở thành người dẫn dắt, của một team nhỏ, một lớp học, hay chỉ một đứa em mới vô nghề, các bạn sẽ dịu với họ hơn một chút, kiên nhẫn với họ hơn một chút. Nếu điều đó xảy ra, thì những năm tháng làm thầy của tôi, với tất cả sự lóng ngóng, vui, buồn, lo, mừng, đã có ý nghĩa.
Viết như một lời tự nhắc nhẹ gửi chính mình, một người thầy vẫn còn đang đi học. Bởi tôi luôn tin rằng “Sự học là muôn đời”
Tri Ân Những Người Khai Sáng cho tôi.
Andy On The Go
20.11.2025