Tôi không còn nhớ chính xác mình bắt đầu cuốn sách ấy vào lúc nào. Có thể là một buổi sáng Sài Gòn còn ngái ngủ, cũng có thể là khi đang ngồi trên chuyến tàu chậm từ Vientiane về Luang Prabang, giữa núi rừng xa lạ và gió lùa qua cửa sổ. Nhưng cảm giác thì vẫn còn nguyên: như được đồng hành cùng một người không cần nói nhiều, chỉ cần hiện diện cũng đủ khiến lòng dịu lại.

Nguyễn Tường Bách không kể về những chuyến đi theo cách thông thường. Ông bước vào thế giới bằng sự lắng nghe, bằng một tinh thần sống cùng thầm lặng, tỉnh thức. Mỗi trang ông viết nhẹ như hơi thở, nhưng sau từng đoạn là một khoảng tĩnh đủ sâu để khiến người ta muốn dừng lại. Không đi để tìm điều phi thường, ông chỉ lặng lẽ đón nhận những gì đơn sơ đang diễn ra quanh mình.

Có điều gì đó rất gần gũi mà tôi nhận ra khi đọc: chất suy tư triết học lặng thầm len vào từng dòng chữ, không cần tuyên bố. Ông đi từ Tây sang Đông, từ Zurich, Munich đến Tây Tạng, Nepal… như một nhịp thở liên tục giữa những nền văn hóa đối thoại. Không sôi nổi, không kịch tính, nhưng bình thản và đầy chiêm nghiệm. Như chính cách VnExpress từng viết: “Đường xa nắng mới là hành trình trở về với cội nguồn Á Đông, từ khoa học sang tâm linh, từ lý trí sang trực giác, từ phương Tây trở về cái nhìn phương Đông.”

Từng nghĩ rằng viết về hành trình là để giữ lại ký ức, tôi chợt nhận ra sau khi đọc ông rằng “…viết còn là một cách cúi đầu trước số phận. Là thái độ sống trước đời, trước những phận người tưởng như rất nhỏ: người mẹ gùi con qua rừng lạnh, vị sư già đứng trầm mặc giữa mái chùa xưa, bác xe ôm lặng lẽ trong một góc chợ miền Bắc mà chẳng ai nhớ mặt…”

Ký ức lại ùa về. Những miền đất vắng, những khoảnh khắc lặng lẽ không ai hay biết, những buổi tối ngồi viết blog trong ánh đèn vàng nhỏ. “Mỗi khi đi, là một lần biết ơn vì còn có thể nhìn đời bằng đôi mắt dịu dàng”, tôi từng ghi lại như thế.

Chẳng có nhiều điều để kể, ngoài những buổi sáng thật yên giữa rừng Langtang, những bước chân băng qua Khardungla khi gió lạnh quất vào mặt, hay những chiều sống chậm ở Kerala, nơi mùi dầu dừa tan vào ánh nắng cuối ngày. Có khi, chỉ đơn giản là: “Không cần đến nơi nào, chỉ cần ở yên và để thời gian tự chảy.”

Những con người mà Nguyễn Tường Bách gặp hiện lên trong sự lặng thinh, bình dị, nhưng đầy phẩm hạnh. Tôi cũng từng có những cuộc gặp như thế. Không lời hứa, không ảnh chụp, không để lại dấu vết. Chỉ một ánh mắt, một câu chào, một chén trà cũ giữa đường. Như cụ bà ngồi dưới gốc me Sài Gòn mà tôi từng viết: “Bà không bán hàng, chỉ ngồi đợi ai đó cần một cái ly, một cái dĩa, một người để lặng yên mà nhìn.”

Gấp lại cuốn sách, lòng hân hoan như sau một cơn mưa nhẹ, để lại một lớp sương mỏng trong tâm trí. Nhẹ như ánh nắng vừa ghé qua mặt đất sau những ngày âm u ở Poonhill.
Và thầm cảm ơn vì đã được gặp ông qua những dòng chữ ấy, đúng vào lúc mình cần một sự nhắc nhở dịu dàng.

Và rồi, như đã từng viết: “Tôi đi, không để chứng minh điều gì. Tôi đi để lặng lẽ hiện diện, rồi đi tiếp.”
Vậy thôi.
Xin cảm ơn.
Tiền Giang, 13/07/2025